Κωμόπολη του Νομού Καστοριάς χτισμένη στην Β.Δ πλευρά της Καστοριάς.

Το παλαιότερο όνομα του Δισπηλιού ήταν "ΔΟΥΠΙΑΚΟΙ" αλλά και ιδιαίτερα γνωστό στους ντόπιους ως "ΝΤΟΥΠΙΑΚΟΙ". Ιστορικά στοιχεία δεν έχουν διασωθεί ιδιαίτερα για την εποχή επανιδρύσεως του σημερινού οικισμού.

Ο Οικισμός υπήρχε στα χρόνια της Τουρκοκρατίας και έλαβε την ονομασία του από τα σπήλαια και τα εκεί δρώμενα που υπάρχουν.

Από τα γραφόμενα του Ιεράρχη και αγωνιστή του Μακεδονικού αγώνα Γερμανού Καραβαγγέλη φαίνεται ότι το Δισπηλιό ήταν τόπος συνάντησης των αγωνιστών του Μακεδονικού Αγώνα. Ιδιαίτερα σημαντική είναι και η δράση του Ταγματάρχη Ιωάννη Παπαρόδου εναντίον των Γερμανών κατά τον Απρίλιο του 1941 όπου και έπεσε στο Δισπηλιό ηρωικά μαχόμενος υπερασπιζόμενος τα δίκαια της πατρίδας.

Ε Π Ι Σ Κ Ε Ψ Ι Μ Ο Τ Η Τ Α

1) Ο Επισκέπτης που θα έρθει στο Δισπηλιό μπορεί να επισκεφτεί τον χώρο της αναπαράστασης του Λιμναίου Οικισμού καθώς και το Μουσείο των Αρχαιολογικών ευρημάτων της Προϊστορικής εποχής.

Σημαντικότατο εύρημα 7.270 ετών αποτελεί μία πινακίδα, ένα γραπτό κείμενο αποτυπωμένο σε ξύλινη επιγραφή από ΠΡΟΗΓΜΈΝΟ άνθρωπο της νεολιθικής εποχής που ανατρέπει, σύμφωνα με τον καθηγητή αρχαιολογίας κ. Χουρμουζιάδη, μια για πάντα τα ιστορικά κατεστημένα σχετικά με το ποιός ανακάλυψε το αλφάβητο.

2) Μπορεί να επισκεφτεί τις δύο σπηλιές στην περιοχή «ΝΤΟΥΧΛΟ» κοντά στον Άγιο Νικόλαο.

3) Το «ΝΗΣΙ» όπως ονομάζονταν παλιά (αλλά ακόμα και σήμερα) όπου βρίσκεται η εκκλησία της Αναλήψεως του Κυρίου. Η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως το τοίχος που βρίσκονταν περιμετρικά του ναού, που προστάτευε τον οικισμό από τους εχθρούς.

Τη μέρα της Αναλήψεως συνεχίζεται να γίνεται η πανήγυρης του ομώνυμου Ναού, με τη συμμετοχή πλήθος κόσμου τόσο από το Δισπηλιό όσο και από την ευρύτερη περιοχή της Καστοριάς. Γίνεται με μεγαλοπρέπεια η λιτάνευσης της εικόνας της Αναλήψεως του Χριστού με τη συμμετοχή του ανώτερου κλήρου, των τοπικών αρχών , των χορευτικών τμημάτων του συλλόγου μας και πλήθους κόσμου.

ΑΣΧΟΛΙΑ ΤΩΝ ΚΑΤΟΙΚΩΝ

Οι κάτοικοι ασχολούνται κυρίως με τη Γεωργία, την Κτηνοτροφία, την Αλιεία , την κατασκευή Γουναρικών και τον Τουρισμό.

Στην κορυφή του βουνού - όπως βλέπετε στη φωτογραφία- βρίσκετε "η τρύπα του φιδιού" στην οποία  κατα την παράδοση κατέβαινε στο χωριό έπινε νερό και ξαναγύριζε στην τρύπα αυτή βάθους 4 μετρα και πλάτος 3 μετρα.

Πάνω απο την οδό Ζωής Τράντου 1 υπάρχει η τοποθεσία "ΤΣΟΥΡΤΣΟΥΛΑ" που εδώ στη φωτογραφία φαίνεται χιονισμένη .

Κατά παράξενο τρόπο στην κορυφή του τεράστιου βράχου - ενω δεν υπάρχει χώμα - υπάρχει δένδρο το οποίο κάθε χρόνο φωτίζεται τα Χριστούγεννα απο τον κ. Κεφαλά Αλκιβιάδη , πρόεδρο του Συλλόγου μας .